Umhverfisáhrif vegsöltunar
Í gegnum tíðina hefur vegsalt (NaCI) verið notað til hálkuvarna. Erlendis hefur verið sýnt fram á neikvæð umhverfisáhrif vegna vegsöltunar og þótti því ástæða til að fá mynd af ástandinu á Íslandi og meta hvort umhverfisáhrif af vegsöltun séu til staðar. EFLA vann skýrslu fyrir Vegagerðina um stöðuna og skoðaði fyrst og fremst áhrif vegsalts á grunnvatn.
Erlendis þar sem vegsöltun er töluverð, líkt og í Svíþjóð, Noregi og Bandaríkjunum, hafa rannsóknir sýnt fram á að vegsöltun getur haft töluverð neikvæð áhrif á grunn- og yfirborðsvatn og skaðað jarðveg og gróður. Í Svíþjóð er markvisst unnið að því að draga úr notkun vegsalts til að forðast óæskileg umhverfisáhrif saltsins.
Heildarnotkun vegsalts á Íslandi - 2006-2012
| Tonn/ár | |
|---|---|
| Ár | Saltnotkun tonn/ár |
| 2006 | 14161 |
| 2007 | 19679 |
| 2008 | 15675 |
| 2009 | 14089 |
| 2010 | 15746 |
| 2011 | 13168 |
| 2012 | 26557 |
Víðtæk áhrif ekki til staðar
Forathugun EFLU leiddi í ljós að þrátt fyrir mikla vegsaltnotkun hér á landi hafa ekki komið fram kvartanir vegna umhverfisáhrifa vegsalts og ekki hefur verið vart víðtækra áhrifa vegsalts á grunnvatn. Það virðist því að umhverfisáhrif á grunnvatn vegna vegsöltunar hér á landi séu almennt hverfandi. Heildarnotkun vegsalts hér á landi er líklega aðeins brot af því sem berst frá hafinu inn á landið. Líklegasta skýringin á litlum áhrifum á grunnvatnið er að hér á landi er frekar strjálbýlt, vegnetið gisið og úrkoma mikil sem hefur þynningaráhrif. Ísland hefur að auki ákveðna sérstöðu hvað þetta snertir, hér er mikið til af hreinu neysluvatni sem er nánast meira og minna allt grunnvatn.
Lítilsháttar hækkun mældist á styrk klóríðs vegna vegsöltunar í tveimur borholum, við Litlu kaffistofuna og Waldorfskóla. Borholurnar eru staðsettar nálægt þjóðveginum yfir Sandskeiði en sá vegur er oft mikið saltaður. Það hafa ekki komið fram greinilegar hækkanir á klóríðstyrk vegna vegsöltunar í borholum sem eru lengra frá þjóðvegi.
Helstu umhverfisáhrif
Hár klóríðstyrkur í vatni leiðir af sér tæringarhættu og getur haft áhrif á bragðgæði vatns. Aukið saltstreymi í yfirborðsvatn getur leitt af sér efnalagskiptingu, aukið málmainnihald vatnsins og haft skaðleg áhrif á lífríkið í vatninu. Jafnvel hafa komið fram áhrif af vegsöltun á jarðgerð, gróður og dýralíf.
Þurfum að vera á varðbergi
Þó svo að ekki mælast mikil neikvæð umhverfisáhrif á grunnvatn hér á landi er full ástæða til að vera á varðbergi og fylgjast með þróuninni. Ljóst er að saltnotkun getur verið töluverð á einstaka vegi og þar má búast ið staðbundnum umhverfisáhrifum í nánast umhverfi vegarins.
Skýrslan